Business Model Fit คืออะไร

หลังจากเราเข้าใจเรื่อง Problem Solution Fit และ Product Market Fit ในการออกแบบคุณค่าให้สินค้าและบริการมาแล้ว วันนี้มาเล่าความ “ฟิต” หรือ “พอดี” ระดับสุดท้าย คือ Business Model Fit ว่าคืออะไรครับ

1. Business Model Fit คืออะไร

Alex Osterwalder ผู้พัฒนา Business Model Canvas ได้อธิบายความหมายของ Business Model Fit ไว้ว่า

Business Model Fit takes place when you “Have evidence that your value proposition can be embedded in a profitable and scalable business model”

ดังนั้น คำว่า Business Model Fit จึงหมายถึง การที่โมเดลธุรกิจ สามารถสร้างกำไรและขยายตัวได้อย่างชัดเจน

ขยายความคือ คุณค่าของสินค้าและบริการของเรา ไม่เพียงแต่โดนใจผู้ซื้อ แต่โมเดลการทำธุรกิจ ยังเป็นโมเดลที่ถูกต้องกับตลาด สามารถทำกำไรได้ และ สามารถขยายตัวให้โตขึ้นได้จริง

เรื่องโมเดลธุรกิจที่ “ทำกำไร (Profitable)” เป็นเรื่องเข้าใจได้ไม่ยาก แต่โมเดลธุรกิจที่ “ขยายตัวได้ (Scalable)” คืออะไร แนะนำให้อ่านเรื่อง โมเดลธุรกิจขยายตัว (Scalable Business Model) คืออะไร เพิ่มเติมได้ครับ

ธุรกิจที่บรรลุ Business Model Fit จึงเป็นธุรกิจที่ออกแบบ Model ธุรกิจมาแล้ว โดนใจลูกค้า ทำแล้วมีกำไร เช่น Value Proposition ก็โดน Revenue Stream ก็โดน Channel ก็โดน เป็นต้น ครับ

2. ตัวอย่างโมเดลธุรกิจที่ Fit

ธุรกิจที่บรรลุ Business Model Fit โดยมาก พวกเราจะรู้จักธุรกิจที่ประสบความสำเร็จกันแล้ว (เพราะธุรกิจที่มันไม่สำเร็จ เค้าอาจจะเลิกทำกันไปแล้ว เพราะไม่ Profitable และไม่ Scalable)

ตัวอย่าง เช่น Netflix, Grab/Uber, Airbnb, Facebook, Apple Music, YouTube เป็นต้น

แต่ถ้าถามว่า ตอนออกแบบธุรกิจ เพื่อทดสอบ Business Model Fit เค้าทำอย่างไร โดยภาพรวม คือ การปรับและทดสอบกับลูกค้าจริง วนไปวนมา ลองผิดลองถูก จนพบ Business Model ที่โดยใจลูกค้าจริงๆ

เช่น ตอนที่ YouTube ทดลองให้เราใช้ YouTube Premium แบบไม่มีโฆษณาฟรี 1 เดือน ถามว่า พอหมด 1 เดือนแล้ว คนยอมจ่ายด้วยราคาเท่าไหร่ จ่ายกี่คน คิดเป็นกี่เปอร์เซนต์ ซึ่งสุดท้าย เราก็ยอมจ่ายกันหลายคน YouTube Premium จึงเป็น Business Model ที่ Profitable และ Scalable นั่นเอง

3. ความสัมพันธ์ของ Problem Solution Fit, Product Market Fit และ Business Model Fit

การที่ธุรกิจจะบรรลุ Business Model Fit ได้ ธุรกิจต้องผ่านขั้นตอน “fit” 2 ขั้นตอนแรกมาก่อน ดังนั้น ธุรกิจที่บรรลุ Business Model Fit คือธุรกิจที่บรรลุ Product Market Fit มาแล้ว และธุรกิจที่บรรลุ Product Market Fit ได้ คือ ธุรกิจที่บรรลุ Problem Solution Fit มาแล้ว

อธิบายให้เห็นภาพ ก็เหมือนกันการกรองธุรกิจโดยใช้ผ้ากรอง ธุรกิจที่ “โดน” จริงๆ เท่านั้น ที่จะผ่านขั้นตอนการกรองแต่ละขั้นมาได้

หรือ เปรียบเสมือนเป็นการขึ้นตึก ชั้นแรกก็คือ Problem-Solution Fit ชั้นที่ 2 ก็คือ Product-Market Fit และ ชั้นที่ 3 ก็คือ Business Model Fit

ดังนั้น ไม่ใช่ทุกธุรกิจ ทุกสินค้าและบริการ ที่จะประสบความสำเร็จจนมาบรรลุ Business Model Fit ได้ บางครั้งอาจจะหยุดที่ขั้นแรก หรือ ขั้นที่สอง

ธุรกิจที่มีทรัพยากรเพียงพอ จึงไม่ควรทุ่มทุกอย่างกับธุรกิจใดธุรกิจหนึ่งเพียงอันเดียว โดยหวังว่ามันต้องปังแน่ๆ แต่ธุรกิจควรมี Business Model Portfolio เพื่อกระจายความเสี่ยง วันหลังจะมาเล่าให้ฟังเรื่อง Business Model Portfolio ให้ฟังนะครับ

63636363636363636363636363

อ่านมาถึงตรงนี้ ก็ต้องขอบคุณผู้อ่านมากครับ เรื่อง Business Model Fit เป็นแนวคิดสำคัญมากของการออกแบบโมเดลธุรกิจ ยังมีรายละเอียดที่น่าสนใจกว่านี้อีกมาก ถ้าอยากอ่านเรื่องอื่นเกี่ยวกับ Value Proposition Design, Business Model และ Business Model Innovation รวมถึงเรื่องกลยุทธ์อื่นๆ เพิ่มเติม สามารถอ่านได้จากหน้าสารบัญ 

หากผู้อ่านอยากรู้เรื่อง Business Model Design เพื่อให้เกิด Business Model Fit แบบลึกซึ้ง สามารถติดต่อผู้เขียนเรื่องฝึกอบรมหรือการทำ workshop ได้ โดยสามารถดูรายละเอียดช่องทางการติดต่อผู้เขียนได้ที่ About ครับ

โสภณ แย้มกลิ่น (Sophon Yamklin)

อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สนใจการสร้างคุณค่าให้ธุรกิจเกษตรและอาหาร ด้วย Value Proposition Design และ Business Model Innovation