วิสัยทัศน์ (Vision) คือ อะไร

คำว่า วิสัยทัศน์ (Vision) ที่ได้ยินกันบ่อย เวลาพูดเรื่อง กลยุทธ์ (Strategy) จริงๆ มันคืออะไรกันแน่ ต้องเขียนด้วยคำพูดสวยๆ ไหม ต้องใส่คำที่กำลังดังๆ เช่น “เพื่อความยั่งยืน” “เพื่อสิ่งแวดล้อม” ด้วยหรือเปล่า วิสัยทัศน์ใช่อันเดียวกับคำขวัญไหม ฯลฯ วันนี้ชวนมาทำความเข้าใจคำว่า วิสัยทัศน์ กันครับ

1. วิสัยทัศน์ (Vision) คือ อะไร

วิสัยทัศน์ คือ ภาพในอนาคตที่เราอยากเป็น

วิสัยทัศน์ (Vision) คือ ภาพใน “อนาคต” ที่เราอยากเป็น

โสภณ แย้มกลิ่น

วิสัยทัศน์ เป็นเรื่อง “อนาคต” ซึ่งอนาคตที่ว่า เป็นอนาคตระยะยาว ไม่ใช่เรื่องของวันพรุ่งนี้ หรือเดือนหน้า แต่เป็ฯเป้าหมายระยะยาว (long-term goal) ของเราจริงๆ

ถ้าเป็นระดับบุคคล สมัยเด็กๆ เวลามีคนมาถามเราว่า “หนูๆ โตขึ้นอยากเป็นอะไร” แล้วเราตอบได้อย่างชัดเจน เช่น หนูอยากเป็นพยาบาลค่ะ เป็นนักฟุตบอลอาชีพครับ ฯลฯ เรียกว่า เรามี “วิสัยทัศน์” ในใจแล้ว มีภาพอนาคตของตัวเองอย่างชัดเจนว่าคืออะไร

2. ความสำคัญของวิสัยทัศน์

จากตัวอย่างวิสัยทัศน์ระดับบุคคล จะเห็นว่า ถ้าวิสัยทัศน์เรา “ชัดเจน” จะกำหนดแผนการใช้ชีวิตของเราให้ “ชัดเจน” ไปด้วย

เช่น ถ้าอยากเป็นนักฟุตบอลอาชีพ ต้องเรียนแผนอะไร ต้องทำกิจกรรมอะไร ต้องฝึกอะไรเป็นพิเศษ ฯลฯ แต่ถ้าอยากเป็นหมอ การเรียน การทำกิจกรรม ก็จะไม่เหมือนกันกับคนอยากเป็นนักกีฬา

ในทางกลับกัน ถ้าเราไม่มีวิสัยทัศน์ หรือวิสัยทัศน์เราไม่ชัด เราจะไม่รู้ว่า เราต้องเรียนอะไร ต้องฝึกอะไร ต้องเสริมอะไร

แผนการใช้ชีวิตของเราจะ เบลอ งง ไม่ชัดเจน

ในระดับบุคคล “วิสัยทัศน์” จึงเป็นตัวกำหนดแผนการ และ แนวทางการใช้ชีวิตคนคนนั้นอย่างแท้จริง

3. วิสัยทัศน์ระดับองค์กร

ถ้าวิสัยทัศน์ระดับบุคคลสำคัญขนาดนั้น แล้วถ้าเป็นระดับองค์กรละ วิสัยทัศน์ ต้องมีด้วยหรือเปล่า

คำตอบ คือ จำเป็นอย่างยิ่งที่องค์กรก็ต้องมีวิสัยทัศน์! เพราะวิสัยทัศน์ คือ ภาพในอนาคตที่องค์กรอยากเป็น

วิสัยทัศน์องค์กร คือ ภาพใน “อนาคต” ที่องค์กรอยากเป็น

โสภณ แย้มกลิ่น

องค์กรที่ไม่มีวิสัยทัศน์ คือ องค์กรที่ไม่มีเป้าหมายในอนาคต

เปรียบเหมือนการพายเรือ ถ้าองค์กรมีวิสัยทัศน์ชัดเจน ฝึพายก็จะรู้ว่า ต้องพายไปทิศทางไหน ต้องเร่งตอนไหน ต้องผ่อนตอนไหน

แต่ถ้าองค์กรไม่มีวิสัยทัศน์ ก็เหมือนการพายเรือ แต่พายวนไปวนมา ไม่ใช่เพราะคนพายไม่ขยันนะ คนพายก็พายอยู่ แต่ไม่รู้จะพายไปทิศทางไหน เลี้ยวซ้ายหรือเลี้ยวขวาก็ไม่รู้ ก็เลยเลี้ยวมั่วไปหมด เพราะไม่มีเป้าหมายที่ชัดเจนนั่นเอง

วิสัยทัศน์ จึงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับองค์กร เป็นตัวกำหนดแผนงานและแนวทางการดำเนินชีวิตขององค์กรครับ

4. วิสัยทัศน์ (Vision) กับ กลยุทธ์ (Strategy)

ถ้าเราไปดูความหมายของคำว่า กลยุทธ์ (Strategy) ที่ทาง sophony.co ได้ความหมายไว้ว่า กลยุทธ์ คือ “แผนการ” เพื่อบรรลุ “เป้าหมาย” ที่เรากำหนด และ เป็นเป้าหมายที่ว่า เป็นเป้าหมายระยะยาว

ซึ่งก็คือ วิสัยทัศน์ นั่นเอง!

วิสัยทัศน์ จึงเป็นหนึ่งในเครื่องมือการจัดการกลยุทธ์ เพราะวิสัยทัศน์ คือ เป้าหมายระยะยาว ที่เป็นสิ่งที่กำหนดแผนการดำเนินงานขององค์กร

5 เขียนวิสัยทัศน์ (Vision) อย่างไร

เมื่อเราเข้าใจความหมายของวิสัยทัศน์แล้ว อยากเขียนวิสัยทัศน์ หรือ Vision Statement บ้าง เราจะมีหลักการเขียนอย่างไรบ้าง โดยสรุปมีหลักดังนี้ครับ (ส่วนการเขียน Vision Statement แบบละเอียด ไว้ว่ากันบันทึกถัดไปนะ)

• วิสัยทัศน์ เป็นเรื่องของอนาคต ไม่ใช่ปัจจุบัน
• วิสัยทัศน์ เป็นภาพกว้างๆ
• วิสัยทัศน์ ควรง่าย ตรงประเด็น ไม่ต้องสละสลวย (วิสัยทัศน์ ไม่ใช่ คำขวัญ ของบริษัท)
• วิสัยทัศน์ ควรเขียนสั้นๆ ไม่ต้องยาว (บรรทัดเดียวก็เกินพอแล้ว)
• อย่าเอา วิสัยทัศน์ ไปปนกับเป้าหมายอื่นๆ ขององค์กร (เช่น Mission หรือ Goals)
• วิสัยทัศน์ ควรเขียนจากการวิเคราะห์ทั้งปัจจัยภายนอก และ ภายใน ควบคู่กัน ไม่ใช่จากปัจจัยภายนอก หรือ ภายใน เพียงด้านเดียว
• วิสัยทัศน์ สามารถปรับเปลี่ยนได้ตามกาลเวลา
• ฯลฯ

6. ตรวจสอบวิสัยทัศน์

ถึงตอนนี้ ไม่ว่าผู้อ่านจะเรียนหรือทำงานอยู่ อยากให้ลองอ่านวิสัยทัศน์องค์กรที่ทำงานอยู่ว่า เขาเขียนโอเคไหม

อ่านแล้ว “รู้เรื่อง” หรือเปล่า “ชัดเจน” หรือเปล่า “เห็นภาพ” ที่องค์กรอยากเป็นในอนาคตไหม

ในบันทึกนี้ ผู้เขียนขอไม่ยกตัวอย่างวิสัยทัศน์ขององค์กรใดองค์กรหนึ่งนะ แต่ผู้เขียนพบว่า วิสัยทัศน์ขององค์กรจำนวนมาก ผู้เขียนอ่านแล้ว “งง” ไม่รู้ว่าอนาคตองค์กรอยากเป็นอะไร เพราะปะปนไปด้วยคำที่สละสลวย หรือคำที่ต้องตีความ หรือหลายเรื่องปะปนอยู่ในวิสัยทัศน์ (เช่น การอธิบายว่าเหตุผลของการตั้งองค์กร เป็นต้น) ทำให้พนักงานในองค์กรก็งง แผนการต่างๆ ก็สับสนไปหมด

การเขียนวิสัยทัศน์ หรือ Vision Statement จึงเป็นงานที่ต้องการผู้เชี่ยวชาญ ที่มีความเข้าใจกลยุทธ์ มาช่วยในการจัดระบบความคิด ไว้บันทึกถัดไป จะมาเล่าการเขียน Vision Statement ว่าควรเขียนอย่างไรนะครับ

63636363636363636363636363

อ่านมาถึงตรงนี้ก็ต้องขอบคุณผู้อ่านมากครับ เรื่อง วิสัยทัศน์ เป็นแนวคิดสำคัญมากของการบริหารธุรกิจให้ประสบความสำเร็จ ซึ่งยังมีรายละเอียดที่น่าสนใจกว่านี้อีกมาก ถ้าอยากอ่านเรื่องอื่นเกี่ยวกับ value proposition design และ business model รวมถึงเรื่องกลยุทธ์อื่นๆ เพิ่มเติม สามารถอ่านได้จากหน้าสารบัญ 

หากผู้อ่านอยากรู้เรื่องการจัดการกลยุทธ์แบบลึกซึ้ง หรือต้องการปรับปรุงวิสัยทัศน์องค์กรให้ชัดเจน สามารถติดต่อผู้เขียนเรื่องฝึกอบรมหรือการทำ workshop ได้ โดยสามารถดูรายละเอียดช่องทางการติดต่อผู้เขียนได้ที่ About ครับ